Το «grooming» παιδιών είναι μια σκόπιμη διαδικασία με την οποία οι δράστες ξεκινούν και διατηρούν σταδιακά σεξουαλικές σχέσεις με τα θύματα με μυστικότητα.
Το “grooming” (σημείωση: διεθνής όρος που στα Ελληνικά μεταφράζεται ως “προετοιμασία”) επιτρέπει στους δράστες να ξεπεράσουν σιγά σιγά τα φυσικά όρια, πολύ πριν από την εκδήλωση σεξουαλικής κακοποίησης. Επιφανειακά, το “grooming” ενός παιδιού μπορεί να μοιάζει με μια στενή σχέση μεταξύ του ενήλικα δράστη, του παιδιού-στόχου και (ενδεχομένως) των φροντιστών του παιδιού. Η διαδικασία του “grooming” είναι συχνά παραπλανητική, επειδή ο δράστης μπορεί να είναι γνωστός ή να χαίρει μεγάλης εκτίμησης στην κοινότητα. Ως αποτέλεσμα, είναι εύκολο να τον εμπιστευτεί κανείς.
Τα Στάδια του “Grooming”
| Στάδιο | Περιγραφή | Παράδειγμα |
| Στόχευση του παιδιού | Οι δράστες μπορεί να στοχεύουν και να εκμεταλλεύονται στοιχεία ενός παιδιού που αντιλαμβάνονται ως τρωτά, όπως: συναισθηματική ανάγκη, απομόνωση, παραμέληση, χαοτική οικογενειακή ζωή ή έλλειψη γονικής εποπτείας κ.λπ. | Ο δράστης θα δώσει ιδιαίτερη προσοχή ή θα προτιμήσει ένα παιδί. |
| Απόκτηση της εμπιστοσύνης του παιδιού και του φροντιστή | Οι δράστες προσπαθούν να κερδίσουν την εμπιστοσύνη των γονέων/φροντιστών για να μειώσουν τις υποψίες και να αποκτήσουν πρόσβαση στο παιδί, παρέχοντας φαινομενικά θερμή αλλά μεθοδευμένη προσοχή/υποστήριξη. Ο δράστης κερδίζει την εμπιστοσύνη του παιδιού συγκεντρώνοντας πληροφορίες για το παιδί, γνωρίζοντας τις ανάγκες του και βρίσκοντας τρόπους να καλύψει αυτές τις ανάγκες. | «Σε είδα να διαβάζεις το νέο κόμικ του Σούπερμαν. Σκοπεύω να πάω να δω τη νέα ταινία, μπορώ να σε πάω εγώ αν θέλεις να πας». |
| Κάλυψη μιας ανάγκης | Μόλις ο δράστης αρχίσει να καλύπτει τις ανάγκες του παιδιού, μπορεί να αποκτήσει αισθητά μεγαλύτερη σημασία στη ζωή του παιδιού. Οι δράστες χρησιμοποιούν τακτικές όπως η προσφορά δώρων, η κολακεία, η δωρεά χρημάτων και η ικανοποίηση άλλων βασικών αναγκών. Οι τακτικές μπορεί επίσης να περιλαμβάνουν αυξημένη προσοχή και στοργή προς το παιδί-στόχο. | «Ξέρω ότι σου αρέσουν τα κοσμήματα, γι’ αυτό σου πήρα αυτό το ρολόι». |
| Απομόνωση του παιδιού | Ο δράστης χρησιμοποιεί τακτικές απομόνωσης για να ενισχύσει τη σχέση του με το παιδί, δημιουργώντας καταστάσεις στις οποίες είναι μόνοι τους μαζί (φύλαξη παιδιών, προπόνηση ένας προς έναν, «ειδικά» ταξίδια). Ο δράστης μπορεί να ενισχύσει τη σχέση με το παιδί καλλιεργώντας την αίσθηση ότι αγαπάει και καταλαβαίνει το παιδί με τρόπο που οι άλλοι, ακόμη και οι γονείς του, δεν μπορούν. Ο ενήλικος μπορεί να αρχίσει να λέει στο παιδί ότι κανείς δεν νοιάζεται γι’ αυτό όπως εκείνος, ούτε καν οι γονείς του. | «Μπορείς να με εμπιστευτείς γιατί κανείς δεν σε καταλαβαίνει όπως εγώ». |
| Σεξουαλικοποίηση της σχέσης | Μόλις δημιουργηθεί συναισθηματική εξάρτηση και εμπιστοσύνη, ο δράστης σεξουαλικοποιεί σταδιακά τη σχέση. Αυτό συμβαίνει μέσω της συζήτησης, των εικόνων και της δημιουργίας καταστάσεων στις οποίες και οι δύο είναι γυμνοί (κολύμπι). Ο ενήλικας εκμεταλλεύεται τη φυσική περιέργεια και εμπιστοσύνη του παιδιού χρησιμοποιώντας ερεθίσματα για να προωθήσει τη σεξουαλική φύση της σχέσης. | «Έχεις αυνανιστεί ποτέ; Μπορώ να σου δείξω πώς, είναι πολύ ωραία αίσθηση». |
| Διατήρηση του ελέγχου | Όταν η σεξουαλική κακοποίηση λαμβάνει χώρα, οι δράστες χρησιμοποιούν συνήθως μυστικότητα, κατηγορίες και απειλές για να διατηρήσουν τη συμμετοχή του παιδιού και τη συνεχή σιωπή του. Για να διατηρήσουν τον έλεγχο, οι δράστες χρησιμοποιούν συναισθηματική χειραγώγηση- κάνουν το παιδί να πιστεύει ότι είναι το μόνο άτομο που μπορεί να ικανοποιήσει τις συναισθηματικές και υλικές του ανάγκες. Το παιδί μπορεί να αισθάνεται ότι η απώλεια της σχέσης ή οι συνέπειες της αποκάλυψής της θα είναι πιο επιζήμιες και ταπεινωτικές από τη συνέχιση της ανθυγιεινής σχέσης. | «Αν το πεις σε κανέναν, μπορεί να πάμε και οι δύο στη φυλακή, δεν θα μπορούμε να είμαστε μαζί». Ή «Αν το πεις σε κανέναν, κάτι κακό μπορεί να συμβεί στην οικογένειά σου». |
Αναγνωρίζοντας τις προειδοποιητικές συμπεριφορές (“red flags”)
Τώρα που καταλάβατε τα βασικά στοιχεία του παιδικού “grooming”, πώς μπορείτε να παρέμβετε αν δείτε συμπεριφορές grooming ή αν το ένστικτό σας σας λέει ότι κάτι δεν πάει καλά; Aνακαλύψτε παραδείγματα “grooming” και ενέργειες που μπορείτε να κάνετε ως ενεργός θεατής όταν ένα παιδί είναι ευάλωτο ή νιώθει άβολα.
Ιδιαίτερη προσοχή/προτίμηση σε ένα παιδί
Οι δράστες συχνά παρατηρούνται να πιέζουν τα όρια και να παραβιάζουν τους κανόνες, αλλά σπάνια συλλαμβάνονται επ’ αυτοφώρω να κακοποιούν ένα παιδί. Όταν βλέπετε να παραβιάζεται ένα όριο, περιγράψτε την ανάρμοστη συμπεριφορά ή την παραβίαση των ορίων στο άτομο που το έχει παραβιάσει. Να έχετε οικογενειακούς κανόνες σχετικά με το πότε και πώς οι ενήλικες ασχολούνται με τα παιδιά σας.
Παράδειγμα: «Δεν αφήνουμε τον Τζίμι να πηγαίνει μόνος του στον κινηματογράφο χωρίς γονέα».
Δώρα
Η προσφορά δώρων οποιουδήποτε κόστους – μεγάλου ή μικρού – είναι μια τεχνική “grooming” που χρησιμοποιείται για να κολακεύσει τα παιδιά και τις οικογένειές τους ώστε να εμπιστευτούν το άτομο. Να είστε σε εγρήγορση. Εάν κάποιος άλλος ενήλικας ενδιαφέρεται υπερβολικά για το παιδί και την οικογένειά σας, θεωρήστε το ως προειδοποιητικό σημάδι (“red flag”).
Παράδειγμα: «Είναι πολύ γενναιόδωρο που έδωσες στη Χλόη αυτό το κόσμημα, αλλά επιτρέπουμε δώρα μόνο στα γενέθλια».
Άγγιγμα ή αγκάλιασμα του παιδιού
Οι δράστες θα δοκιμάσουν τα όρια αρχίζοντας να εισάγουν το άγγιγμα στη σχέση. Μπορεί να βάλουν το χέρι τους γύρω από το παιδί ή να ζητήσουν μια αγκαλιά για να δουν πώς αντιδρά το παιδί. Μπορεί να το κάνουν αυτό μπροστά σε άλλους ενήλικες. Αν ο φροντιστής δεν επέμβει ή δεν αντιταχθεί και το παιδί αισθάνεται άβολα, μπορεί να μπερδέψει το παιδί σχετικά με το είδος του αγγίγματος που είναι κατάλληλο. Διδάξτε στα παιδιά σας την αυτονομία του σώματος και ενημερώστε τα ότι είναι εντάξει να λένε «όχι» στους ενήλικες.
Παράδειγμα: «Φαίνεται ότι αναγκάζεις την Άννυ να σε αγκαλιάσει. Φαίνεται να νιώθει άβολα, σε παρακαλώ σταμάτα. Αφήνουμε την Άννυ να αποφασίσει αν και πώς θέλει να δείξει στοργή».
Συμπονετικός ακροατής
Όταν γίνεται “grooming” ανηλίκου, ο δράστης θα ακούσει το παιδί όταν είναι ενθουσιασμένο ή αναστατωμένο. Θα αρχίσει να χτίζει φραγμούς μεταξύ του παιδιού και των γονέων και των φίλων του, λέγοντάς τους ότι νοιάζονται γι’ αυτό περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. Να είστε ανοιχτοί με τα παιδιά σας, αφήστε τα να γνωρίζουν ότι ακόμη και οι άνθρωποι που αγαπούν μπορούν να τα πληγώσουν. Πείτε στα παιδιά σας ότι είστε εκεί για αυτά και ότι μπορούν να σας πουν τα πάντα. Να είστε ανοιχτοί και να τα ακούτε, ακόμα και όταν οι μέρες είναι ταραχώδεις.
Παράδειγμα: «Οι εκπλήξεις κάνουν τους ανθρώπους ευτυχισμένους. Δεν θέλουμε όμως να κρατάμε ένα μυστικό γιατί τα μυστικά μπορεί να κάνουν τους ανθρώπους να στεναχωρηθούν ή να δυσαρεστηθούν. Αν κάποιος θέλει να κρατήσετε ένα μυστικό, πείτε το στη μαμά ή στον μπαμπά. Μπορείς να μας πεις τα πάντα».
Προσφορά βοήθειας στην οικογένεια
Το άτομο θα προσφερθεί να κάνει ιδιαίτερα πράγματα ή θα βοηθήσει τους φροντιστές να κερδίσουν χρόνο μόνοι τους με το παιδί. Φροντίστε να ενημερώσετε τους άλλους ενήλικες ότι δεν εγκρίνετε να μένουν μόνοι με το παιδί σας χωρίς την άδεια ή τη γνώση σας. Ελέγχετε τακτικά, ώστε οι άλλοι ενήλικες να γνωρίζουν ότι παρακολουθείτε.
Παράδειγμα: Παρουσιαστείτε απροσδόκητα σε μια μπέιμπι σίτερ. Μείνετε για όλη την προπόνηση ποδοσφαίρου, ακόμη και μέχρι να φύγει το τελευταίο παιδί.
Πρόσβαση μέσω διαδικτύου
Οι δράστες συχνά προσποιούνται ότι είναι κάποιος που δεν είναι για να αποκτήσουν πρόσβαση σε παιδιά στο διαδίκτυο. Θα προσποιηθούν ότι μοιράζονται παρόμοια ενδιαφέροντα για να κερδίσουν την εμπιστοσύνη τους, προετοιμάζοντάς τα διαδικτυακά. Γνωρίζετε με ποιους μιλούν τα παιδιά σας στο διαδίκτυο.
Παράδειγμα: Παρακολουθήστε ποιες εφαρμογές χρησιμοποιούν τα παιδιά σας και θέστε όρια στο πότε και πού μπορούν να χρησιμοποιούν τις συσκευές τους. Ίσως τη νύχτα, τα tablet, τα τηλέφωνα και οι υπολογιστές να μένουν στο δωμάτιο του κηδεμόνα.
Πηγή: https://www.d2l.org/child-grooming-signs-behavior-awareness/